Αρχικά, το περιβάλλον εργασίας στο δίκτυο Internet ήταν η γραμμή εντολών (command line) του λειτουργικού συστήματος Unix. Το σύστημα αυτό αποτελεί μεν ένα πανίσχυρο λειτουργικό σύστημα, με το οποίο μπορεί κάποιος να κάνει τα πάντα, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αρκετά “φιλικό” προς τον χρήστη του. Στη συνέχεια, το World Wide Web και η χρήση πιο εξελιγμένων και εύχρηστων γραφικών προγραμμάτων άλλαξαν εντελώς τον τρόπο χρήσης του δικτύου Internet, ανοίγοντας έτσι νέους ορίζοντες και καθιστώντας το απλό και προσιτό στον κάθε ενδιαφερόμενο. Η ευρεία χρήση των γραφικών αυτών προγραμμάτων βοήθησε σε μεγάλο βαθμό στη διάδοση του Internet και την ταχεία αύξηση του αριθμού των χρηστών του. Άλλωστε, όσο πιο λειτουργικό και εύχρηστο είναι ένα project, τόσο πιο πολύ χρησιμοποιείται.
Όμως, και το World Wide Web είναι κατά βάση δισδιάστατο, προκαλεί σύγχυση και αποπροσανατολίζει σχετικά εύκολα. Έπειτα από την επιλογή ορισμένων συνδέσμων, ο χρήστης δεν θυμάται πλέον από που οδηγήθηκε στο σημείο όπου αυτός βρίσκεται και που ακριβώς ήθελε να καταλήξει. Με άλλα λόγια, θα ήταν αρκετά καλύτερο εάν ο χρήστης αντί να ακολουθεί μόνο συνδέσμους και να θυμάται διευθύνσεις, να “κινείται” σε εικονικούς κόσμους ή χώρους. Oλα αυτά έχουν γίνει μέχρι έναν βαθμό πραγματικότητα και μπορεί κάποιος να το διαπιστώσει μέσα από το Web. Εξάλλου, ο παγκόσμιος αυτός ιστός της πληροφόρησης φτιάχτηκε για να τον χρησιμοποιούν απλοί άνθρωποι, χωρίς να απαιτούνται ειδικές γνώσεις για τους υπολογιστές. Eχει ήδη γίνει το πρώτο βήμα προς ένα πιο κατανοητό, ανθρωποστρεφές περιβάλλον, αλλά για να μπορεί και ο πιο απλός χρήστης να το χρησιμοποιεί, θα πρέπει να είναι όσο πιο φιλικό και πιο κοντά σε αυτόν γίνεται.
Μέχρι στιγμής, το πιο δυνατό μέσο οπτικοποίησης που διαθέτει ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι η “πλοήγηση” στις τρεις διαστάσεις του χώρου. Πριν από λίγο καιρό, το μέσο αυτό παρέμενε εντελώς ανεκμετάλλευτο σε ό,τι αφορά την τεχνολογία του World Wide Web. Σήμερα όμως, προχωρημένα ερευνητικά προγράμματα έχουν καταφέρει να μετατρέψουν τον χώρο γύρω από τον χρήστη σε υπολογιστικό περιβάλλον, έτσι ώστε ο προσανατολισμός στον ηλεκτρονικό χώρο του Internet να γίνεται πολύ πιο εύκολος ακόμη και για τον πιο αδαή σε θέματα δικτύων.
Πιο συγκεκριμένα, ο Mark Pesce και ο Tony Parisi αποφάσισαν γύρω στα τέλη του 1993 να αναπτύξουν ένα τρισδιάστατο interface για το Web. Η επέκταση αυτή του παγκόσμιου ιστού σε έναν χώρο τριών διαστάσεων βασίστηκε στην πολύχρονη εμπειρία σε θέματα εικονικής πραγματικότητας και δικτύωσης υπολογιστών. Το φιλόδοξο σχέδιο έγινε γνωστό στον δημιουργό του WWW, Tim Berners-Lee, και συζητήθηκε στην πρώτη διεθνή συνδιάσκεψη για το World Wide Web, που έγινε στη Γενεύη την άνοιξη του 1994. Στη διάσκεψη αυτή διαπιστώθηκε η ανάγκη για τη δημιουργία μιας κοινής γλώσσας για την περιγραφή των τρισδιάστατων αντικειμένων, κάτι ανάλογο δηλαδή με την HTML. Ο όρος που επικράτησε και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για να περιγράψει τη γλώσσα αυτή είναι VRML, από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Virtual Reality Modeling Language που τονίζουν τη γραφική φύση της σε αντίθεση με την HTML.
Μία ομάδα εργασίας, με επικεφαλείς τους Mark Pesce και Brian Behlendorf, ξεκίνησε να καθορίσει τις προδιαγραφές και τα χαρακτηριστικά της γλώσσας VRML. Συμφωνήθηκε να υιοθετηθεί μία ήδη δοκιμασμένη λύση από τις υπάρχουσες τεχνολογίες ώστε να μη δημιουργηθεί μία νέα. Ύστερα από μεγάλη συζήτηση και ανταλλαγή επιχειρημάτων, επικράτησε το Open Inventor ASCII File Format της εταιρείας Silicon Graphics. Το συγκεκριμένο format υποστηρίζει πλήρη περιγραφή τρισδιάστατων σκηνών με πολυγωνικά rendered αντικείμενα, φωτισμό, διάφορα υλικά και ρεαλιστικά effects, και ένα υποσύνολό του μαζί με επεκτάσεις για την υποστήριξη δικτύων υπολογιστών αποτελεί τη βάση της γλώσσας VRML.
Η γλώσσα VRML έχει σχεδιαστεί για να ικανοποιεί τις ακόλουθες τρεις απαιτήσεις: (α) ανεξαρτησία από υπολογιστικές πλατφόρμες, (β) επεκτασιμότητα και (γ) δυνατότητα χρήσης συνδέσεων χαμηλής ταχύτητας, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τα δίκτυα υπολογιστών. Από την αρχή, οι σχεδιαστές αποφάσισαν η γλώσσα αυτή να μην αποτελέσει επέκταση της HTML, η οποία σχεδιάστηκε για κείμενο και όχι για γραφικά. Επίσης, έγινε δεκτή η πρόταση να μην συμπεριληφθούν περαιτέρω αλληλεπιδραστικές συμπεριφορές (interactive behaviours) εκτός από τους υπερσυνδέσμους που ήδη υπήρχαν και στην HTML, για λόγους κυρίως απλότητας αφού θα μειωνόταν έτσι η πολυπλοκότητα. Οι νεότερες, όμως, εκδόσεις της VRML περιέχουν διαδραστικά χαρακτηριστικά σε συνεργασία μάλιστα με την ειδική interactive γλώσσα JAVA, που έχει αναπτύξει η εταιρεία Sun Microsystems, κάτι που ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τη VRML. Τον Οκτώβριο του 1994 ανακοινώθηκε η τελική μορφή της πρώτης έκδοσης 1.0 της γλώσσας VRML, έπειτα από την κοινή συνεργασία της εταιρείας Silicon Graphics και των εμπνευστών της γλώσσας, Mark Pesce, Tony Parisi και Brian Behlendorf.
Η ευρεία διάδοση και αποδοχή της γλώσσας VRML από το κοινό του Internet έχουν δώσει μία νέα διάσταση στην “περιήγηση” μέσα στον τεράστιο ηλεκτρονικό χώρο πληροφοριών του World Wide Web. Μετά τη σύλληψη της ιδέας για ένα τρισδιάστατο περιβάλλον στο WWW, έχουμε περάσει στην υλοποίησή της. VRML browsers, εργαλεία δημιουργίας ιδεατών κόσμων και μετατροπείς αρχείων από δημοφιλή σχεδιαστικά προγράμματα (όπως το 3D Studio) σε formats που υποστηρίζουν VRML αναπτύσσονται συνεχώς. Παράλληλα, ο οποιοσδήποτε χρήστης μπορεί να δημιουργήσει μία δική του σελίδα στο Web, ακόμα και με έναν απλό συντάκτη κειμένου (text editor). Θεωρητικά, το ίδιο συμβαίνει και με τη γλώσσα VRML, η οποία βασίζεται σε αρχεία κειμένου και αυτή, αλλά είναι τόσο στρυφνή και πολύπλοκη ώστε η χρήση ειδικών σχεδιαστικών προγραμμάτων να είναι αναγκαία.
Οι
εφαρμογές που μπορούν να δημιουργηθούν
μέσω της γλώσσας VRML είναι πάρα πολλές. Η πιο
εντυπωσιακή ίσως από αυτές τις εφαρμογές
είναι η δημιουργία τρισδιάστατων
ηλεκτρονικών εκθέσεων στο WWW μέσα στις
οποίες ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να “περιηγηθεί”
και να αλληλεπιδράσει με τα εκθέματά τους,
ακριβώς δηλαδή όπως αυτός θα έκανε και σε
μία πραγματική έκθεση! Δεν είναι μάλιστα
λίγες οι περιπτώσεις πραγματικών εκθέσεων
ακριβή αντίγραφα των οποίων έχουν
φιλοξενηθεί σε τρισδιάστατους χώρους του Web
με τη βοήθεια της γλώσσας VRML. Όμως, οι
δυνατότητες του τρισδιάστατου World Wide Web δεν
σταματούν εδώ. Τα πεδία της ανθρώπινης
δραστηριότητας που μπορούν να
εκμεταλλευτούν τη νέα αυτή τεχνολογία
είναι πάρα πολλά. Η διαφήμιση μπορεί να
αλλάξει μορφή με τη δημιουργία
τρισδιάστατων εμπορικών κέντρων και
καταλόγων, οι οποίοι θα περιέχουν τα
προϊόντα σε τρισδιάστατη πλέον μορφή,
δίνοντας έτσι μία άλλη αίσθηση στον
καταναλωτή. Οι τουρίστες θα έχουν τη
δυνατότητα να ενημερώνονται και να
παίρνουν μία πρώτη γεύση από τα μέρη και τα
ξενοδοχεία που πρόκειται να επισκεφθούν.
Τέλος, οι εικονικές περιηγήσεις σε μουσεία,
ναούς και πόλεις θα γίνουν πολύ πιο
ελκυστικές.