Πως να εγκαταστήσετε ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ στο Ubuntu!

Ένας γραφικός οδηγός για νέους χρήστες με υπόβαθρο Windows που θέλουν να χρησιμοποιήσουν Ubuntu Έκδοση 4


The Applications menuΈχετε προβλήματα με την εγκατάσταση λογισμικού στο νέο σας λειτουργικό σύστημα Ubuntu; "Που είναι το EXE;", "Που να αποσυμπιέσω αυτό το αρχείο;", "Πώς το εκτελώ;", "Που βρίσκεται;" - σκέφτεστε τέτοιες ερωτήσεις; Μην ανησυχείτε, η εγκατάσταση λογισμικού και άλλων πραγμάτων στο Ubuntu είναι πολύ εύκολη! Αυτός ο οδηγός θα σας βοηθήσει να καταλάβετε με screenshots, εκπαιδευτικά videos και απλή γλώσσα.

Μεταφράσεις: español (Spanish), voseo español (Voseo Spanish), magyar (Hungarian), português (Portuguese),

Σημείωση:Ο οδηγός αυτός γράφτηκε για το Ubuntu 6.06 - The Dapper Drake με βάση τα εργαλεία του περιβάλλοντος εργασίας Gnome. Τα ονόματα και οι διαδρομές των προγραμμάτων αναμφίβολα θα διαφέρουν στα Kubuntu ή Xubuntu.

Ο διαχειριστής πακέτων

Οι εφαρμογές Linux είναι σχεδόν όλες ανοικτού λογισμικού [1] και, σε αντίθεση με τα προγράμματα των Windows, εξαρτώνται από εξωτερικές βιβλιοθήκες. Δε χρειάζεται να ξέρετε τι είναι αυτές οι βιβλιοθήκες, απλά να θυμάστε οτι τα προγράμματα Windows τυπικά περιλαμβάνουν τμήματα βιβλιοθηκών στην εγκατάσταση, και έτσι απαιτούν πολύ χώρο, αφου οι ίδιες βιβλιοθήκες μπορεί να επαναλαμβάνονται σε πολλές εφαρμογές και να καταλαμβάνουν πολύ χώρο στο δίσκο. Τα προγράμματα του Linux συνήθως δεν κάνουν κάτι τέτοιο, [αλλά ελέγχουν τις εξαρτήσεις από τις υπάρχουσες βιβλιοθήκες και χρησιμοποιούν αυτές, αν είναι δυνατό. Εγκαθιστούν ή μεταβάλλουν μόνο οτι είναι απαραίτητο, και με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρρεάσουν άλλες υπάρχουσες εφαρμογές].

Οι περισσότερες διανομές Linux έχουν αναπτύξει ένα σύστημα όπου μπορείτε να μεταφορτώσετε κάποιο πρόγραμμα, μαζί με τις απαιτούμενες εξαρτήσεις χωρίς να γεμίσετε το δίσκο με αντίτυπα των ίδιων βιβλιοθηκών, γλιτώνοντας έτσι πολύ χώρο. Ταυτόχρονα, αυτή η τακτική σας επιτρέπει να έχετε ένα μοναδικό σύστημα εγκατάστασης και ενημέρωσης πακέτων. Το σύστημα αυτό λέγεται διαχειριστής πακέτων (package manager) και στο Ubuntu θα το συνατήσετε στη μορφή του apt-get, aptitude, Add/Remove (Προσθαφαίρεση ...), Update Manager (Διαχειριστής ενημερώσεων) και του Synaptic. Όλα αυτά τα προγράμματα είναι frontends του ίδιου διαχειριστή πακέτων[2] που περιέχει το Ubuntu.

Εγκατάσταση λογισμικού με το Synaptic

Το Synaptic είναι ένα γραφικό πρόγραμμα εγκατάστασης πακέτων και πιθανότατα αυτό που θα σας κάνει να νοιώσετε πιο άνετα. Το ξεκινάτε από το Σύστημα → Διαχείριση συστήματος → Synaptic Package Manager; για λόγους ασφαλείας ο σύστημα ζητά τον κωδικό πρόσβασης διαχειριστή πριν συνεχίσει! Το Ubuntu είναι πολύ αυστηρό σε θέματα ασφέλεας, και προσπαθεί να εμποδίσει τους μη-εξουσιοδοτημένους χρήστες να καταστρέψουν το σύστημα.

Synaptic Package manager

Ο διαχειρστής πακέδτων Synaptic

Τα 3 βήματα: Αναζήτηση, επιλογή και εφαρμογή

  1. The Search icon in SynapticΠρώτα αναζητάτε το πακέτο που θέλετε να εγκαταστήσετε. Σημειώστε οτι υπάρχουν χιλιάδες πακέτα άμεσα διαθέσιμα στο Synaptic. Όλα αυτά βρίσκονται σε ειδικούς διακομιστές (λόεγονται αρχειοθήκες, repositories) του Ubuntu και είναι διαθέσιμα για μεταφόρτωση και εγκατάσταση ή ενημέρωση. Ο διαχειριστής πακέτων ουσιαστικά δουλεύει σαν ένα βελτιωμένο σύστημα ενημέρωσης των Windows που ενημερώνει όχι μόνο το λειτουργικό σας σύστημα αλλά και όλα τα προγράμματα που έχετε εγκαταστήσει μέσω του διαχειριστή. Επίσης μπορείτε να βρείτε πακέτα αναζητώντας τα στις κατηγορίες της αριστερής πλευρικής στήλης. Εναλλακτικά κάντε click στο εικονίδιο αναζήτησης στη μπάρα εργαλείων.
    The search popup in Synaptic

    Αναδυόμενο παράθυρο αναζήτησης

  2. Όταν βρείτε το προς εγκατάσταση πακέτο, επιλέξτε το με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και σημειώστε το για εγκατάσταση. Πιθανότατα θα σας ενημερώσει για αρκετές εξαρτήσεις (απαραίτητες βιβλιοθήκες) που επίσης θα πρέπει να εγκατασταθούν ταυτόχρονα. Όλα αυτά γίνονται αυτόματα! Σημειώστε οτι με τον ίδιο τρόπο μπορείτε να απεγκαταστήσετε πακέτα (δεξί πλήκτρο και επιλογή απεγκατάστασης). Επίσης σημειώστε οτι μπορείτε να επιλέξετε περισσότερα πακέτα προς εγκατάσταση, επιταχύνοντας έτσι τη διαδικασία σημαντικά.
    Selecting a package for installation in Synaptic

    Επιλογή πακέτου προς εγκατάσταση στο Synaptic

  3. The Apply icon in SynapticΑφού έχετε επιλέξει όλα τα πακέτα προς εγκατάσταση, μπορείτε να κάνετε click στο εικονίδιο εφαρμογής. Αυτό θα μεταφορτώσει, εγκαταστήσει και ρυθμίσει τα πάντα! Αυτό είναι όλο.

Tango video iconΔείτε ένα screencast με τη διαδικασία εγκατάστασης των 3-βημάτων

Αλλά αν το πρόγραμμά μου δεν διατίθεται μέσω του Synaptic?

Πιθανότατα θα διατίθεται. Αν δεν διατίθεται, να μερικοί λόγοι γι' αυτό και πώς θα το διορθώσετε:

Το εγκατέστησα, αλλά που πήγε το πρόγραμμά μου;

Συνήθως το menu των Εφαρμογών ενημερώνεται με το εικονίδιο εκκίνησης του νέου σας προγράμματος, αλλά μερικές φορές αυτό δεν γίνεται αυτόματα. Να μερικοί τρόποι να βρείτε το δρόμο για το νέο σας πρόγραμμα:

Alacarte

Πώς απεγκαθιστώ ένα πρόγραμμα;

Όταν θέλετε να απομακρύνετε ένα πρόγραμμα, κάνετε ότι και για την εγκατάστασή του - απλά επιλέγετε Σημείωση για απομάκρυνση αντί Σημείωση για εγκατάσταση στο βήμα 2. Αν θέλετε να απομακρύνετε και τα αρχεία διαμόρφωσης (configuration) επίσης (ίσως να περιλαμβάνουν περίεργες τροποποιήσεις) επιλέξτε Σημείωση για πλήρη απομάκρυνση. Μη ξεχάσετε να εφαρμόσετε τις αλλαγές!

Η Προσθαφαίρεση εφαρμογών

Στο menu Εφαρμογές → Προσθαφαίρεση ... μπορείτε να ξεκινήσετε μια έκδοση του frondend του διαχειριστή πακέτων ακόμη πιο φιλική και από το Synaptic. Με τη βοήθεια εικονιδίων και σύντομων επεξηγήσεων μπορείτε να εγκαταστήσετε και να απεγκαταστήσετε τις δημοφιλάστερες εφαρμογές. Αριστερά υπάρχει μια κατηγοριοποίηση των εφαρμογών ή μπορείτε να τις δείτε όλες μαζί. Οι εφαρμογές που είναι ήδη εγκατεστημένες είναι σημειωμένες.

  Add/Remove applications

Ενημέρωση λογισμικού με το Synaptic (Update Manager)

Αν είστε συνδεδεμένοι στο δίκτυο τότε, κάθε φορά που υπάρχει ενημέρωση του λογισμικού του συστήματος ή των εφαρμογών που έχετε εγκαταστήσει, θα λαμβάνετε ειδική ειδοποίηση με τη μορφή ενός φωτεινού σήματος στο αριστερό τμήμα των επιλογών του menu. Παράλληλα ένα αναδυόμενο παράθυρο σας ενημερώνει σχετικά. Αν το επιλέξετε ουσιαστικά εκκινείτε το Synaptic (απαιτείται πάλι εισαγωγή κωδικού πρόσβασης). Αυτή τη φορά το Synaptic μόνο του ελέγχει το σύστημα και σας ενημερώνει για τις διαθέσιμες ενημερώσεις πακέτων, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Μπορείτε να επιλέξετε ποιές και πόσες ενημερώσεις θα κάνετε. Στη συνέχεια, αν επιλέξετε την εφαρμογή, η διαδικασία εξελίσσεται όπως και στις αρχικές εγκαταστάσεις. Στο τέλος γίνεται επανέλεγος και το σύστημα σας ενημερώνει οτι όλα είναι εν τάξει. Μερικές φορές, όταν απαιτείται επανεκκίνηση του συστήματος ή κάποιας εφαρμογής, υπάρχει σχετική ενημέρωση στην οθόνη και εμφανίζεται ειδικό σήμα στο αριστερό τμήμα των επιλογών του menu.

update

Εγκατάσταση λογισμικού από το τερματικό

Πολύ συχνά, θα δείτε άλλους χρήστες του Ubuntu να λένε "Μπορείς να εγκαταστήσεις το πρόγραμμα ABC γράφοντας ..." και να σας δίνουν μια εντολή που πρέπει να εισάγετε στο τερματικό. Αυτό δεν διαφέρει πολύ από αυτό που κάνει το Synaptic. Στη πράξη, το Synaptic χρησιμοποιεί τις ίδιες εντολές καλυμένες πίσω από τη φιλική γραφική διεπαφή! Μπορείτε να βρείτε το τερματικό στο menu Εφαρμογές → Βοηθήματα → Τερματικό.. Οι δύο εντολές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είναι:

sudo apt-get install ABC και sudo aptitude install ABC

Το ABC είναι ένα φανταστικό πακέτο, όχι πραγματικό. Το sudo σημαίνει οτι η εντολή που ακολουθεί λαμβάνει προσωρινά δικαιώματα υπερ-χρήστη/διαχειριστή, αν φυσικά εισάγετε τον σωστό κωδικό πρόσβασης. Είναι το ίδιο που συμβαίνει και στο άνοιγμα του Synaptic, μόνο που συμβαίνει στο τερματικό! Αν εκτελέσετε την εφαρμογή aptitude μόνη της, ας πούμεby sudo aptitude, θα πάρετε κάτι που μοιάζει με απλουστευμένη (μη - γραφική) εκδοχή του Synaptic.

Aptitude package manager

Η διεπαφή χρήστη του Aptitude

Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε πακέτα από τη γραμμή εντολής όπως στο Synaptic. Δοκιμάστε:

apt-cache search ABC ή aptitude search ABC

Για την απεγκατάσταση πακέτων:

sudo apt-get remove ABC και sudo aptitude remove ABC

Για την απομάκρυνση και των αρχείων διαμόρφωσης:

sudo apt-get remove --purge ABC και sudo aptitude purge ABC

Για την ενημέρωση της λίστας των διαθέσιμων λογισμικών:

sudo apt-get update και sudo aptitude update

Για την ενημέρωση (αναβάθμιση) λογισμικού και συστήματος:

sudo apt-get upgrade και sudo aptitude upgrade

Αν και η γραμμή εντολής μπορεί να τρομάζει τους νέους χρήστες, θα δείτε οτι είναι απλή και εύκολη στη χρήση, δίνοντας πολλά από τα χαρακτηριστικά του Synaptic στην εγκατάσταση λογισμικού. Μερικοί χρήστες προτιμούν την εγκατάσταση λογισμικού από το τερματικό, άλλοι όχι. Αποσφασίστε μόνοι σας τι σας βολεύει. Οι εντολές γραμμής συνήθως έχουν πολύ περισσότερες επιλογές και ευελιξία χρήσης, αρκεί κάποιος να τις μελετήσει, διαβάζοντας για παράδειγμα τη τεκμηρίωση. Αυτό μπορεί να γίνει από το menu Σύστημα → Βοήθεια → Τεκμηρίωση Συστήματος. και με αναζήτηση της κατάλληλης εντολής (π.χ. aptitude). Επίσης μπορεί να γίνει από τη γραμμή εντολής:

man apt-get ή man apt-cache ή man aptitude

Tango video icon Δείτε ένα screencast της διαδικασίας αναζήτησης και εγκατάστασης από τερματικό

Χειροκίνητη εγκατάσταση πακέτου

Είστε απόλυτα σίγουροι οτι δεν μπορείτε να βρείτε το πακέτο σας στο Synaptic; Προσπαθήσατε να ενεργοποιήσετε επιπλέον αρχειοθήκες; Αν τα έχετε προσπαθήσει όλα χωρίς επιτυχία, ας προσπαθήσουμε μια εγκατάσταση στο στυλ των Windows. Μεταφορτώνετε ένα πακέτο (.deb, .rpm, .tar.gz, .package, klik:// → .cmg, .sh, .bin, .exe) και συνεχίζετε ανάλογα.

Εγκατάσταση ...

Πακέτου Debian(.deb)
Όταν μεταφορτώνετε πακέτα με το διαχειριστή πακέτων, στην ουσία μεταφορτώνετε πακέτα Debian! Η διαφορά είναι οτι, πρώτον, έχουν ελεγθεί και ρυθμιστεί για το Ubuntu, και δεύτερον, όλες οι εξαρτήσεις τους θα αντιμετωπιστούν από τον διαχειριστή πακέτων. Μπορείτε, αν θέλετε, να εγκαταστήσε μεμονωμένα πακέτα Debian που μεταφορτώσατε, αλλά αν δεν έχουν προετοιμαστεί για το Ubuntu, δεν είναι σίγουρο οτι θα δουλέψουν. Η εγκατάσταση είναι μάλλον στο Ubuntu 6.06 Dapper Drake: στο Ναυτίλο ή στην επιφάνεια εργασίας κάντε διπλό click και θα εμφανιστεί το πρόγραμμα εγκατάστασης πακέτων (πολλές φορές, ακόμη και μέσω του περιηγητή μας, πριν από τη μεταφόρτωση, είναι πιθανό να ξεκινήσουμε τη διαδικασία εγκατάστασης):
Gdebi Debian package installer

Το πρόγραμμα εγκατάστασης πακέτων Debian (GDebI)

Απλά επιλέγετε Εγκατάσταση πακέτου. Αν λείπει κάποια εξάρτηση, το πρόγραμμα θα σας ενημερώσει. Επίσης θα σας ενημερώσει αν υπάρχει νεότερη έκδοση διαθέσιμη στις αρχειοθήκες!

Ένας άλλος τρόπος να εγκαταστήσετε πακέτα Debian είναι η χρήση της εντολής dpkg που είναι η εφαρμογή που εκτελεί το πρόγραμμα εγκατάστασης πακέτων Debian (εν συντομία: Deb). Η σύνταξη είναι ώς εξής: αν το πακέτο βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας και το όνομα χρήστη είναι carl, τότε η εγκατάσταση του πακέτου test.deb γίνεται με την εντολή dpkg -i /home/carl/Desktop/test.deb. Θα πρέπει μόνοι σας να επιλύσετε τα προβλήματα εξαρτήσεων, οπότε δεν είναι η πιο απλή μέθοδος εγκατάστασης. Μπορείτε να βρείτε βοήθεια για τη χρήση της εφαρμογής είτε από το menu είτε με την εντολή man dpkg .
Πακέτου RPM (.rpm)
To RPM (RedHat Package Manager) είναι μια άλλη δημοφιλής οικογένεια πακέτων λογισμικού Linux, που χρησιμοποιείται στις διανομές Fedora Core, SUSE Linux και Mandriva. Το RPM δεν χρησιμοπιείται από τον διαχειριστή πακέτων του Ubuntu, αλλά υπάρχει μια εντολή για τη μετατροπή ενός πακέτου RPM σε Deb. Αυτό όμως δεν σημαίνει οτι οποιοδήποτε RPM θα δουλέψει στο σύστημά σας! Το ίδιο πρόγραμμα μπορεί επίσης να εγκαταστήσει το RPM απ' ευθείας. Η εφαρμογή δεν είναι οπότε πρέπει να την εγκαταστήσετε. Το πακέτο λέγεται alien και βέβαια είναι διαθέσιμο μέσω του Synaptic.
Αν ο χρήστης carl θέλει να εγκαταστήσει ένα RPM που λέγεται test.rpm και βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας, θα εισάγει sudo alien -i /home/carl/Desktop/test.rpm.
Θέματος επιφάνειας εργασίας (.tar, .tar.gz, .tgz, .tar.bz, ...)
Η εγκατάσταση θεμάτων επιφάνειας εργασίας (desktop themes)[4] είνα σχετικά ανώδυνη στο Gnome. Ανοίγετε το Θέμα που θα το βρείτε στο menu Σύστημα → Προτιμήσεις → Θέμα . Με αυτή την εφαρμογή μπορείτε να αλλάξετε εικόνα, τρόπους ελέγχου και πλαίσια παραθύρων. With this application you can change icons, controls and window borders to your liking. Για την εγκατάσταση ενός θέματος απλά σύρετε και αφήστε το πακέτο στο παράθυρο Προτιμήσεων θέματος και στη συνέχεια επιβεβαιώστε στο αναδυόμενο παράθυρο που εμφανίζεται. Για να το χρησιμοποιήσετε μπορείτε να μεταβάλλετε ένα από τα υπάρχοντα θέματα ώστε να χρησιμοποιεί νέες εικόνες, ελέγχους και πλαίσια παραθύρων.
Installing a new desktop theme

Click Εγκατάσταση για την εγκατάσταση του νέου θέματος επιφάνειας εργασίας

Θέματος παραθύρου εισόδου (.tar, .tar.gz, .tgz, .tar.bz, ...)
Η εγκατάσταση θέματος στο παράθυρο εισόδου είναι τόσο απλή όσο η εγκατάσταση θέματος επιφάνειας εργασίας. Ανοίγετε τις Προτιμήσεις παραθύρου εισόδου στο menu Σύστημα → Διαχείριση Συστήματος → Παράθυρο εισόδου και σύρετε και εφήνετε το θέμα σας στο παράθυρο. Επιβεβαιώνετε στο αναδυόμενο παράθυρο διαλόγου. Για να χρησιμοποιήσετε το θεμα, επιλέξτε το στη λίστα με τα θέματα.
Installing a new login screen theme

Click Εγκατάσταση για την εγκατάσταση του νέου θέματος παραθύρου εισόδου

Πακέτου πηγαίου κώδικα (.tar, .tar.gz, .tgz, .tar.bz, ...)
Σημείωση: όσα αρχεία έχουν κατάληξη .tar, .tar.gz, κλπ δεν περιέχουν απαραίτητα πηγαίο κώδικα - μπορεί να περιέχουν προ-μεταγλωττισμένο πρόγραμμα! Αν πρόκειται για προ-μεταγλωττισμένη εφαρμογή τότε θα πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα εγκατάστασης ή εκτελέσιμο.

Μερικές φορές το μόνο που έχετε είναι ένα πακέτο με μη-μεταγλωττισμένο πηγαίο κώδικα (τα επονομαζόμενα και tarballs). Ευτυχώς μπορείτε να μεταγλωττίσετε και να εγκαταστήσετε το πρόγραμμα χωρίς να γίνετε εδικοί προγραμματιστές. Το παλιό καιρό, αυτός ήταν ο μαναδικός τρόπος εγκατάστασης λογισμικού στο Linux και έτσι υπάρχει μια standard μέθοδος εγκατάστασης τέτοιων αρχείων. Βέβαια, η μέθοδος δεν δουλεύει πάντα αλλά πετυχαίνει το σκοπό της τις περισσότερες φορές (αρκεί να έχετε εγκαταστήσει τις σωστές εξαρτήσεις). Πριν τη μεταγλώττιση πρέπει να αποσυμπιέσετε κάπου το πακέτο. Αυτό γίνεται εύκολα, απλά κάντε δεξί click στο εικονίδιο του πακέτου και επλέξτε Αποσυμπίεση εδώ (ή Άνοιγμα με "Διαχειριστής συμπιεσμένων αρχείων").
Extracting a package

Tango video iconΔείτε ένα screencast αποσυμίεσης ενός πακέτου

Για να προχωρήσετε πρέπει να έχετε εγκαταστήσε ήδη τα εργαλεία μεταγλώττισης. Όλα βρίσκονται σε ένα πακέτο που λέγεται build-essential, και διατίθεται με το Synaptic. Όταν βεβαιωθείτε οτι έχετε εγκαταστήσει τα εργαλεία μεταγλώττισης, ανοίγετε ένα παράθυρο τερματικού και μετακινείστε στο κατάλογο όπου αποσυμπιέσατε το πακέτο (Αν δεν είστε σίγουροι πώς γίνεται αυτό δείτε:Πλοήγηση στο τερματικό.)

Όταν βρεθείτε στο σωστό κατάλογο εκτελείτε ένα σενάριο διαμόρφωσης (configure script): ./configure. Ο σκοπός του σεναρίου διαμόρφωσης είναι συνήθως ο έλεγχος των εξαρτήσεων και η δημιουργία του makefile. Αν το σενάριο αποτύχει για κάποιο λόγο και σας ζητήσει να εγκαταστήσετε κάποια πακέτα, αναζητήστε τα στο Synaptic (Σημαντικό! Αν βρείτε στο Synaptic πακέτα με σχεδόν το ίδιο όνομα αλλά με κατάληξη -dev, θυμηθείτε να τα εγκαταστήσετε και αυτά! Είναι πακέτα ανάπτυξης απαραίτητα για τη μεταγλώττιση). Αν πάλι δεν βρείτε σενάριο διαμόρφωσης μην ανησυχείτε - αρκετά πακέτα δεν έχουν! Προχωρήστε στη ματαγλώττιση με την εντολή make. Τώρα μπορείτε να συνεχίσετε στην εγακτάσταση. Υπάρχουν δύο τρόποι:

Κανονική εγκατάσταση:Αν θέλετε να εγκαταστήσετε με τον κανονικό "πρωτόγονο" τρόπο, γράψτε, type sudo make install. Για την απομάκρυνση των προσωρινών αρχείων εκτελέστε make clean. Για απεγκατάσταση εκτελέστεsudo make uninstall. Αυτές οι δύο εντολές καθαρισμού δεν δουλεύουν πάντα, όμως, ο προγραμματιστής πρέπει να τις έχει ενεργοποιήσει στη μεταγλώττιση.

Εγκατάσταση μέσω διαχειριστή πακέτων: Αν θέλετε να έχετε εύκολη εγκατάσταση και απεγκατάσταση πακέτων, μέσω του διαχειριστή πακέτων, πρώτα πρέπει να εγκαταστήσετε το πακέτο checkinstall. Τώρα, για να εγκαταστήσετε ένα πακέτο γράφετε sudo checkinstall make install. Αυτό θα πάρει λίγο περισσότερο χρόνο από την κανονική εγκατάσταση και πιθανότατα θα πρέπει να δώσετε μια περιγραφή της εφαρμογής (και να διορθώσετε λίγο κάποιες άλλες πληροφορίες). Στο τέλος θα παραχθεί ένα πακέτο deb που μπορεί να εγκατασταθεί μέσω του διαχειριστή πακέτων. Για περισσότερες πληροφορίες εισάγετε man checkinstall.

Tango video iconΔείτε ένα screencast εγκατάστασης πακέτου από πηγαίο κώδικα

Autopackage (.package)
Η μέθοδος autopackage είναι μια μέθοδος εγκατάστασης πακέτων ανεξάρτητη από διανομή Linux. Χρησιμοποιεί το δικό της εργαλείο διαχείρισης πακέτων, που μεταφορτώνεται από το Internet και εγκαθίσταται μαζι με το πρώτο πακέτο autopackage που εγκαθιστάτε. Η εγκατάσταση ενός πακέτου autopackage που λέγεται test.package και βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του carl, πρώτα βεβαιωθείτε οτι έχετε δικαιώματα εκτέλεσης στο κατάλληλο αρχείο, και μετά γράφετε /home/carl/Desktop/test.package. Το πρόγραμμα εγκατάστασης θα ρωτήσει κάποια πράγματα, όπως το συνθηματικό πρόσβασης.
Klik package (klik:// → .cmg)
Το Klik είναι μια αρχειοθήκη λογισμικού στο Internet που χρησιμοποιεί το δικό του πρωτόκολλο, που λέγεται klik:// (όμοιο με το http://) και επιτρέπει την εγκατάσταση ενός πακέτου από την αρχειοθήκη του Klik με απλό click σε ένα δεσμό μέσα από τον περιηγητή ιστού σας. Για την χρήση του Klik πρέπει πρώτα να εγκαταστήσετε τα πακέτα binutils libstdc++5 rpm gnome-about μέσω του Synaptic και μετά να εκτελέσετε αυτή την εντολή στο τερματικό: wget klik.atekon.de/client/install -O -|sh που μεταφορτώνει και εγκαθιστά τον πελάτη Klik. Το Klik παρακάμπτει τόσο τον διαχειριστή πακέτων όσο και το σύστημα αρχείων. Όλα τα απαραίτητα για την εκτέλεση του προγράμματος βρίσκεται σε ένα αρχείο .cmg που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας σας. Απλά κάνετε διπλό click the file για την εκκίνηση της εφαρμογής. Για την απομάκρυνση απλά διαγράφετε το αρχείο .cmg.
Mέσω σεναρίου φλοιού (shell script) (.sh, .bash, ...)
Πρέπει να εκτελέσετε το σενάριο από το παράθυρο τερματικού με την εντολή sh. Αν το σενάριο εγκατάστασης λέγεται test.sh και βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του χρήστη carl, είτε να το εκτελέσετε γράφοντας sh/home/carl/Desktop/test.sh. Να θυμάστε οτι πρέπει να έχετε δικαιώματα εκτέλεσης του σεναρίου.
Ειδικού εκτελέσιμου (.bin, ...)
Αν το εκτελέσιμο εγκατάστασης λέγεται test.bin και βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του carl, μπορείτε να το εκετλέσετε μέσα από το παράθυρο τερματικού γράφοντας /home/carl/Desktop/test.bin. Να θυμάστε οτι πρέπει να έχετε δικαιώματα εκτέλεσης του αρχείου.
Εκτελέσιμου Windows(.exe)
Αν, παρ'ολη την αναζήτηση στο Internet, δεν καταφέρετε να βρείτε ένα πρόγραμμα σε Linux ισοδύναμο με το αντίστοιχο των Windows, τότε μπορεί να προσπαθήσετε να εκτελέσετε ένα πρόγραμμα Windows σε περιβάλλον Linux [5]. Δεν είναι η ενδεδειγμένη λύση, αλλά σε μερικές περιπτώσεις είναι η μόνη λύση. Για την εκτέλεση εφαρμογών Windows πρέπει να εγκαταστήσετε ένα πακέτο που λέγεται wine. Μετά από αυτό, σε ένα τερματικό γράφετε την εντολή wine PATH, όπου PATH είναι η διαδρομή για το εκτελέσιμο (.exe). Αν ο χρήστης carl έχει στον οικείο του κατάλογο (home directory) ένα εκτελέσιμο που λέγεται test.exe, για να το εκτελέσει θα γράψει την εντολή wine/home/carl/test.exe. Πρέπει να ξέρετε οτι η εκτέλεση προγραμμάτων Windows στο wine έχει συχνά αρκετά προβλήματα και μερικές φορές δεν δουλεύει καθόλου!

Αν το πρόγραμμα που εκτελέσατε είναι πρόγραμμα εγκατάστασης, η εφαρμογή που εγκαταστήσατε βρίσκεται στο 'κρυφό' κατάλογο .wine κάτω από τον οικείο σας κατάλογο. Αν ο χρήστης carl έχει εγκαταστήσει την εφαρμογή Test, αυτό πιθανότατα θα βρίσκεται στον κατάλογο "/home/carl/.wine/drive_c/Program Files/Test" (όταν γράφετε στο τερματικό ονόματα διαδρομής που περιέχουν κενά, όπως "Program Files" θυμηθείτε να βάλετε εισαγωγικά). Ίσως θελήσετε να δημιουργήσετε μια συντόμευση από την επιφάνεια εργασίας σας ή το menu σας. Να ένα πρόγραμμα Windows που εκτελείται με wine:
The Windows application Graph

Η εφαρμογή Graph των Windows

Παράρτημα

Τα ζητήματα που καλύπτονται εδώ δεν σχετίζονται άμεσα με την εγκατάσταση λογισμικού αλλά είναι βοηθητικά.

Ενεργοποίηση επιλέον αρχειοθηκών

Στην τυπική εγκατάσταση του Ubuntu, το σύστημα είναι ρυθμισμένο να χρησιμοποιεί τη κύρια αρχειοθήκη. Υπάρχουν όμως και άλλες επίσημες αρχειοθήκες (ή τμήματα στους διακομιστές Ubuntu) που δεν διατίθενται άμεσα. Για παράδειγμα υπάρχει το Universe, που είναι η μεγαλύτερη αρχειοθήκη, και περιέχει λογισμικό που υποστηρίζεται από την κοινότητα του ανοικτού λογισμικού αλλά όχι επίσημα από το Ubuntu. Επίσης υπάρχει το Multiverse που περιέχει λογισμικό που είναι δωρεάν διαθέσιμο αλλά όχι εντελώς ελεύθερο. Τελικά υπάρχει και το Restricted που περιέχει λογισμικό με περιορισμένο copyright.

Η ενεργοποίηση των πρόσθετων αρχειοθηκών μπορεί να γίνει μέσα από το menu του Synaptic από την επιλογή: Ρυθμίσεις → Repositories (ή από το κεντρικό menu με την επιλογή Σύστημα → Διαχείριση συστήματος → Προτιμήσεις λογισμικού). Εκεί, στα Μέσα εγκατάστασης, θα βρείτε μια λίστα των διαθέσιμων αρχειοθηκών. Για να ενεργοποιήσετε κάποιες αρχειοθήκες (κανάλια) επιλέξτε όλα τα πακέτα που γράφουν binary, κάντε click στο Eπεξεργασία και επιλέξτε τους τύπους πακέτων που σας ενδιαφέρουν.

Enabling the universe and multiverse repositories

Enabling the universe, restricted and multiverse repositories

Tango video iconΔείτε ένα screencast ενεργοποίησης επιπλέον αρχειοθηκών

Όταν τελειώσετε το σύστημα θα ζητήσει πιθανότατα να ανανεώσει (ενημερώσει) τη λίστα των διαθέσιμων πακέτων, και εσείς θα συμφωνήσετε, επιλέγοντας στο menu του Synaptic την Ανανέωση. Τώρα πια τα διαθέσιμα πακέτα σας θα έχουν αυξηθεί κατά πολύ.

Στο ίδιο σημείο, στην επιλογή Αναβαθμίσεις διαδικτύου, μπορείτε να ρυθμίσετε ζητήματα σχετικά με τις ενημερώσεις (αναβαθμίσεις) του Ubuntu.

Παρόμοια επιλογή εμφάνισης λιγότερων ή περισσότερων πακέτων λογισμικού μπορείτε να βρείτε και την Προσθαφαίρεση εφαρμογών, αν και με λιγότερες λεπτομέρειες.

Σε περίπτωση που θέλετε να προσθέσετε κάποιες άλλες αρχειοθήκες που δεν είναι προσβάσιμες μέσω της γραφικής διεπαφής του Ubuntu μπορείτε να τις προσθέσετε χειροκίνητα από την επιλογή Add (Προσθήκη) και στη συνέχεια την επιλογή Προσαρμοσμένο. To σύστημα θα σας επιτρέψει να ορίσετε κάποιο άλλο κανάλι (αρχειοθήκη). Με την επιλογή Επεξεργασία μπορείτε να αλλάξετε ένα υπάρχον κανάλι έτσι ώστε να χρησιμοποιείτε κάποια πλησιέστερη αρχειοθήκη mirror, αντί για τους κεντρικούς διακομιστές Ubuntu.

Χρήση CD ως offline αρχειοθήκη

Ο καλύτερος τρόπος να εγκαταστήσετε νέο λογισμικό στο Ubuntu είναι μέσω Internet. Μερικές φορές όμως αυτό δεν είναι δυνατό. Όταν εγκαθιστάτε το Ubuntu για πρώτη φορά, το CD εγκατάστασης πρέπει να προστίθεται στις διαθέσιμες αρχειοθήκες. Αν δεν έχει συμβεί αυτό μπορείτε να το προσθέσετε με την διαδικασία της ενεργοποίησης επιλέον αρχειοθηκών. Στο παράθυρο που φαίνεται παραπάνω υπάρχει η επιλογή Προσθήκη CDrom αν την επιλέξετε το CD εγκατάστασης προστίθεται στις αρχειοθήκες.

Adding a CD to the package manager

Adding a CD to the package manager

Τώρα μπορείτε να εγκαταστήσετε λογισμικό μέσω του Synaptic χωρίς να είστε συνδεδεμένοι στο Internet, αν φυσικά έχετε τοποθετήσει το CD στον οδηγό του. Σημειώστε οτι το CD εγκατάστασης περιέχει λογισμικό μόνο από τη κύρια όχι από τα Universe, Multiverse ή Restricted! Χάρη στις προσπάθειες εθελοντών μπορείτε να μεταφορτώσετε ολόκληρες τις αρχειοθήκες Universe και Multiverse σε ένα set από DVD's και CD's. Υπάρχει μια ακόμη προπάθεια για τη δημιουργία ενός πρόσθετου CD ή DVD με επιλεγμένα πακέτα από άλλες αρχειοθήκες Ubuntu. Μπορείτε να μεταφορτώσετε ένα αρχείο CD ISO και να το δοκιμάσετε, αν θέλετε[6].

Το τυπικό παράθυρο τερματικού στο Ubuntu είναι το Gnome Terminal που βρίσκεται στις Εφαρμογές → Βοηθήματα → Τερματικό. .. Το τερματικό μοιάζει με τον διαχειριστή αρχείων (το Ναυτίλο) στο γεγονός οτι βρίσκεται πάντα σε συγκεκριμένο φάκελο (κατάλογο) και πρέπει να μετακινούμαστε από κατάλογο σε κατάλογο για να βρίσκουμε τα αρχεία μας, όπως κάνουμε και στο διαχειριστή αρχείων. Εξ' ορισμού το τερματικό όταν ξεκινά βρίσκεται στον οικείο κατάλογο του χρήστη που το εκκινεί. Για να επιβεβαιώστε, ανά πάσα στιγμή, το κατάλογο που βρίσκεται το τερματικό σας (τρέχων κατάλογος), γράψτε pwd και πατήστε enter. Η εντολή pwd command εμφανίζει τη διαδρομή του τρέχοντος καταλόγου.

Για να δείτε μια λίστα των αρχείων και των καταλόγων μέσα στον τρέχοντα κατάλογό σας, εκτελέστε την εντολή ls. Αν θέλετε να ανεβείτε ένα επίπεδο πάνω στο δένδρο των καταλόγων γράφετε cd .. (προσοχή, ανάμεσα στο cd και στις δύο τελείες υπάρχει ένα διάστημα). Αν θέλετε να κατεβείτε σε ένα υπο-κατάλογο γράφετε cd NAME όπου NAME είναι το όνομα του υπο-καταλόγου που θέλετε να μεταβείτε. Παράδειγμα: αν ο carl βρίσκεται στον οικείο του κατάλογο και εκτελέσει pwd θα δεί στην οθόνη κάτι σαν /home/carl. Έστω οτι εκτελεί lsκαι μεταξύ των άλλων υπάρχει και ένας κατάλογος test. Για να μεταβεί σε αυτό γράφει cd test. Αν τώρα γράψει pwd θα δεί στην οθόνη κάτι σαν/home/carltest. Αν θέλει να επιστρέψει πίσω θα γράψει cd ... Αν ποτέ χάσει το δρόμο του γράφει cd ή cd ~ και θα επιστρέψει στον οικείο κατάλογό του.

Πρόσθεση εκκινητή στην επιφάνεια εργασίας

Η ιδέα είναι γνωστή από τα Windows. Πρόκειται για συντομεύσεις ονομάτων διαδρομών (path names) που επιτρέπουν την εύκολη εκτέλεση προγραμμάτων. Για να προσθέσετε εκκινητή κάντε δεξί click κάπου στην επιφάνεια εργασίας και επιλέξτε Δημιουργία εκκινητή.... Αυτό θα σας ανοίξει ένα παράθυρο διαλόγου όπου θα εισάγετε πληροφορίες για τον εκκινητή. Χρειάζεται οπωσδήποτε ένα όνομα και το όνομα διαδρομής του εκτελέσιμου του προγράμματος. Επίσης μπορείτε να επιλέξετε χαρακτηριστικό εικονίδιο από αυτά που διαθέτει το Gnome. Αν στον Τύπο αντί για Εφαρμογή επιλέξετε Κατάλογος δημιουργείτε μια συντόμευση ονόματος διαδρομής καταλόγου. Έστω οτι ο carl ήθελε να δημιουργήσει έναν εκκινητή για ένα πρόγραμμα με όνομα test που βρίσκεται στον οικείο του κατάλογο:

Creating a new launcher

Δημιουργία εκκινητή

Tango video iconΔείτε ένα screencast δημιουργίας εκκινητή


Παρόμοια διαδικασία, για την εισαγωγή εκκινητή στα menus, μπορείτε να υλοποιήσετε μέσα από τον Επεξεργαστή menu Alacarte. Επιλέγετε στο menu Εφαρμογές → Βοηθήματα → Επεξεργαστής μενού Alacarte. Εμφανίζεται ένα παράθυρο που σας επιτρέπει να διαμορφώσετε τα περιεχόμενα των επιλογών σας στα διαθέσιμα menus. Αν επιλέξετε Προσθήκη ανοίγει ένα παράθυρο διαλόγου όπως το παραπάνω και κάνετε την ίδια διαδικασία.

Επίσης, μπορείτε να σύρετε το εικονίδιο ενός εκκινητή στην μπάρα του αρχικού menu (πίνακας εφαρμογών) της επιφάνειας εργασίας. Τελικά, αν κάνετε δεξί click στην μπάρα του ίδιου menu διαπιστώνετε οτι μπορείτε να εισάγετε διάφορους έτοιμους εκκινητές εφαρμογών ή να δημιουργήσετε τον δικό σας.

Αλλαγή δικαιωμάτων

Για να αποκτήσετε δικαιώματα εκτέλεσης σε ένα αρχείο, κάντε δεξί click στο εικονίδιο του αρχείο στην επιφάνεια εργασίας ή στον διαχειριστή αρχείων. Επιλέξτε τις Ιδιότητες και θα ανοίξει ένα παράθυρο. Επιλέξτε την καρτέλα Άδειες μέσα στο παράθυρο. Θα εμφανιστεί μια καρτέλα όπως παρακάτω. Θα πρέπει να είστε ιδιοκτήτης του αρχείου, δηλαδή θα πρέπει να φαίνεται το δικό σας όνομα χρήστη. Μόνο τότε μπορείτε να αλλάξετε τα δικαιώματα ενός αρχείου (εκτός αν σας έχει δώσει άδεια ο ιδιοκτήτης). Επιλέξτε το κουτί που λέει Εκτέλεση στην γραμμή που λέει Ιδιοκτήτης.

Changing permissions on a file

Κάθε αρχείο έχει τις δικές του άδειες πρόσβασης

Aπό το τερματικό: Αν είστε ο χρήστης carl και έχετε ένα αρχείο test.bin στο /home/Desktop μπορείτε να γράψετε την εντολή chmod u+x /home/carl/Desktop/test.bin για να το μετατρέψετε σε εκτελέσιμο.

Tango video iconΔείτε ένα screencast τροποποίησης αδειών πρόσβασης αρχείων

Γιατί δημιούργησα (μετάφρασα) αυτό τον οδηγό

Ο ευκολότερος τρόπος να βοηθήσεις ένα νέο χρήστη σε μια εγκατάσταση λογισμικού είναι να του πείς μια εντολή για να αντιγράψει. Αυτό όμως δεν τον βοηθά να καταλάβει πως δουλέυει το Ubuntu (και το Linux γενικότερα). Επιπλέον η χρήση-αντιγραφή εντυπωσιακών εντολών αποθαρρύνει τον νέο χρήστη και ενισχύει την εντύπωση οτι το Ubuntu (και το Linux) είναι μόνο για προχωρημένους χρήστες που πρέπει να κάνουν και τις απλούστερες δουλειές μέσα από το τερματικό. Το Ubuntu δίνει μια καλή ευκαιρία στους νέους χρήστες να καταλάβουν τη σχέση εντολής (backend) και γραφικής διεπαφής (frontend). Στα μεν Windows το backend έχει χαθεί και ο χρήστης απλά κάνει σειρές από click. σε πολλές διανομές του Linux το frontend είναι φτωχό, και ο χρήστης αποθείται από τη χρήση τερματικού. Νομίζω οτι το Ubuntu προσφέρει μια ικανοποιητική ισορροπία. Ελπίζω αυτός ο οδηγός να βοηθήσει τους νέους χρήστες να καταλάβουν τα πράγματα λίγο καλύτερα. Να τους προσελκύσει προς το Linux (και τη γραμμή εντολής) χωρίς να τους τρομάξει. Όπως λένε και στη Κίνα: "Δώσε σε έναν άνθρωπο ένα ψάρι και τον τρέφεις για μια μέρα. Μάθε τον να ψαρεύει και τον τρέφεις για μια ζωή."

Αλλαγές

Created by Simon Gray © 2006 


Σημειώσεις: